6 lutego 2023 roku oficjalnie w Dzienniku Ustaw opublikowano nowelizacje Ustawy o pracy zdalnej. Już niedługo, bo od 7 kwietnia 2023 roku w życie wejdą nowe przepisy dotyczące pracy zdalnej. Regulują one obowiązki pracodawcy i pracownika oraz zabezpieczają pracownika pracującego w domu.
Praca zdalna na stałe w Kodeksie Pracy
W okresie pandemii praca zdalna zyskała na popularności. Dodatkowo, część firm przekonało się, że wcale nie jest ona mniej efektywna od pracy w biurze. Taki model pracy jednak nie był dotychczas uregulowany. W najnowszych zmianach w Kodeksie pracy dodano nowy rozdział IIa – Praca zdalna.
W ramach pracy zdalnej obowiązki pracownicze mogą być wykonywane w całości lub częściowo w miejscu wskazanym przez pracownika i każdorazowo ustalonym z pracodawcą.
Pracodawca, który dotychczas udostępniał możliwość pracy zdalnej swoim pracownikom będzie musiał dokonać przeglądu rozwiązań wdrożonych w firmie pod kątem zgodności z nowymi przepisami. Niektóre ze stosowanych dotychczas prze organizacje rozwiązań, dotyczące np. komunikacji pracodawcy z pracownikiem, powierzenia sprzętu czy monitorowania obecności podczas pracy zdalnej najprawdopodobniej okażą się aktualne i nie będzie trzeba ich zmieniać. Zmiany mogą się jednak okazać konieczne w innych obszarach np. w organizacji dokumentów regulujących pracę zdalną. Możliwe, że konieczne okaże się opracowanie niezbędnych zmian lub stworzenie nowej wersji tych dokumentów, w których zasady pracy zdalnej zostaną ponownie określone. W bardziej skomplikowanej sytuacji znajdą się pracodawcy, którzy do tej pory nie korzystali z rozwiązania jakim jest praca zdalna, a zdecydują się na jej wprowadzenie. Tacy pracodawcy będą musieli przejść cały proces wprowadzenia pracy zdalnej – począwszy od projektowania rozwiązań organizacyjnych, aż po stworzenie podstawy formalnej regulującej wykonywanie pracy zdalnej.
Wprowadzenie pracy zdalnej
Nowelizacja ustawy przede wszystkim oferuje większą elastyczność w zakresie wyboru miejsca wykonywania pracy. Pracodawca będzie mógł zawrzeć w umowie z pracownikiem zapis umożlwiający wykonywanie pracy zdalnej:
- W domu (lub innym ustalonym miejscu poza siedzibą firmy),
- W firmie,
- W formie hybrydowej,
Praca zdalna może zostać wprowadzona na dwa sposoby. Po pierwsze, już przy zawieraniu umowy o pracę, strony mogą postanowić, że praca będzie świadczona w sposób zdalny. W takim wypadku w celu zmiany warunków wykonywania pracy na pracę stacjonarną, niezbędne będzie porozumienie pracownika i pracodawcy. Po drugie, praca zdalna może zostać wprowadzona w trakcie trwania zatrudnienia. W tym przypadku nowe przepisy Kodeksu pracy przewidują kilka trybów wprowadzenia pracy w formie zdalnej oraz umożliwienia stronom powrotu do wykonywania pracy stacjonarnie.
Obowiązek pracy zdalnej może zostać wprowadzony w każdym momencie po porozumieniu pracodawcy z pracownikiem. Dodatkowo zgodnie z nowelizacją Kodeksu pracy pracodawca dostaje uprawnieninie do wydania polecenia wykonywania pracy zdalnej w następujących przypadkach:
- Po ogłoszeniu zagrożenia epidemicznego lub stanu nadzwyczajnego, a także do 3 miesięcy po ich oficjalnym odwołaniu.
- W czasie, w którym czasowo nie jest możliwe zapewnienie pracownikom warunków pracy zgodnych z zasadami BHP.
Wymienione sytuacje pozwalają na wykonywanie pracy zdalnej jednak tylko pod warunkiem złożenia przez pracownika stosownego, pisemnego oświadczenia, że dysponuje odpowiednimi warunkami lokalowymi i technicznymi do wykonywania pracy zdalnej.
Okazjonalna praca zdalna
Dodatkowo wraz z nowymi przepisami udostępniona zostanie możliwość pracy zdalnej okazjonalnej. Aby pracownik, mógł skorzystać z takiego rozwiązania konieczne będzie uzyskanie zgody pracodawcy. Przepisy pozwalają na 24 dni pracy zdalnej okazjonalnej w roku kalendarzowym. Warto jednak mieć na uwadze, że pracodawca ma prawo do odrzucenia takiego wniosku.
Praca zdalna a uprawienia pracodawcy
Pamiętać trzeba, że regulacje dotyczące pracy zdalnej wprowadzone w nowym Kodeksie Pracy to uprawnienie, a nie obowiązek pracodawcy. Zatrudniający, może w każdej chwili cofnąć polecenie wykonywania pracy hybrydowej czy zdalnej. Zgodnie z zasadami powinien jednak zrobić to z minimum 2-dniowym wyprzedzeniem.
Rezygnacja z pracy zdalnej
W przypadku pracy zdalnej wprowadzonej w trakcie zatrudnienia każda ze stron stosunku pracy ma prawo zrezygnować z wykonywania pracy w tej formie. W tym celu powinna wystąpić z wnioskiem o zaprzestanie pracy zdalnej i przywrócenie poprzednich warunków pracy. Termin powrotu strony ustalają wspólnie, jednak nie może on być dłuższy niż 30 dni.
Praca zdalna – dla kogo?
Nowe regulacje zakładają, kilka sytuacji w których pracodawca nie będzie mógł odmówić pracownikowi wykonywania pracy zdalnej (wyjątek jeżeli rodzaj pracy nie pozwala na jej wykonywanie poza siedzibą przedsiębiorstwa). O pracę zdalną wnioskować mogą przede wszystkim:
- Pracownicy sprawujący opiekę nad niepełnosprawny członkiem rodziny,
- Kobiety w ciąży
- Pracownicy wychowujących dziecko do 4. roku życia,
- część pracowników, którzy na podstawie dotychczasowych przepisów uprawnieni byli do złożenia u pracodawcy wiążącego wniosku o wykonywanie pracy w indywidualnym, przerywanym lub ruchomym systemie czasu pracy (art. 1421 1 pkt 2 i 3 Kodeksu pracy).
Więcej informacji uzyskasz u naszych konsultantów. Zapraszamy do kontaktu!
Team Wercom
marzec 2023
