8 lutego 2023 roku Sejm uchwalił zmiany w Kodeksie pracy, jest to część wdrażania dwóch dyrektyw unijnych, tzw. work-life balance. Wprowadzone przepisy dotyczą m.in. urlopu rodzicielskiego, prawa do dodatkowych dni urlopu opiekuńczego oraz dni wolnych z powodu działania siły wyższej, a także regulacje warunków zawierania umów na okres próbny.
Zmiany w Kodeksie pracy
Urlop rodzicielski
Zgodnie z nowymi zmianami wydłużony ma zostać okres urlopu rodzicielskiego, do 41 tygodniu w przypadku jednego dziecka i do 43 tygodni w przypadku urodzenia więcej niż jednego dziecka. Każdy z rodziców otrzyma 9 tygodni urlopu do wyłącznego wykorzystania. Oznacza, to, że jeden rodzic ma możliwość skorzystania z urlopu rodzicielskiego w maksymalnym wymiarze 32 lub 34 tygodni, natomiast pozostałe 9 tygodni zostaje dla drugiego rodzica do wykorzystania. Rodzice będą mieli możliwość korzystania z urlopu równolegle.
Wysokość zasiłku macierzyńskiego w wymiarze 20 tygodni niezmiennie wynosić będzie 100%. Zmieniony zostanie natomiast wymiar wysokości świadczenia na urlopie rodzicielskim – będzie wynosić on 70%. Nowe przepisy pozwalają kobietą na złożenie wniosku o stałą wysokość świadczenia za czas zasiłku macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego. Po akceptacji takiego wniosku zasiłek za cały okres wyniesie 81,5%.
Ojciec za 9-tygodniowy urlop rodzicielski otrzyma 70% podstawy wynagrodzenia. Dodatkowo nowe przepisy skracają czas w jakim można wykorzystać urlop ojcowski do 12 miesięcy od dnia urodzenia dziecka
Urlop opiekuńczy
W wyniku nowelizacji Kodeksu pracy wprowadzony zostać ma dodatkowy urlop opiekuńczy w wymiarze pięciu dni w roku kalendarzowym. Za taki urlop nie będzie przysługiwało wynagrodzenie. O urlop opiekuńczy pracownik będzie miał możliwość wnioskowania jednorazowo lub w częściach. Wykorzystać będzie go można, aby zapewnić osobistą opiekę lub wsparcie krewnemu lub innej osobie pozostającej w tym samym gospodarstwie domowym.
Urlop z powodu siły wyższej
Nowe przepisy wiążą się także z wprowadzeniem nowego zwolnienia/urlopu w wymiarze 2 dni lub 16 godzin w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem. Urlop taki będzie można wybrać w przypadku, gdy niezbędna jest natychmiastowa obecność. Za ten czas pracownik będzie otrzymywał połowę wysokości wynagrodzenia.
Nowe obowiązki informacyjne pracodawcy
Po nowelizacji Kodeksu Pracy pracodawcy będą mieli w obowiązku informować pracownika o wynagrodzeniu, w tym o początkowym wynagrodzeniu podstawowym, a także wszystkich innych elementach składowych wskazywanych oddzielnie oraz o częstotliwości i sposobie wypłacania wynagrodzenia. Dodatkowo pracownik będzie musiał być informowany o przysługujących mu szkoleniach oraz długości płatnego urlopu.
Umowy na okres próbny – zmiany
Nowe przepisy będą wiązać się także ze zmianami w zakresie okresu próbnego. Będzie mógł być on zawierany maksymalnie na okres:
- 1 miesiąca – w przypadku zamiaru zawarcia umowy o pracę na czas określony krótszy niż 6 miesięcy;
- 2 miesięcy – w przypadku zamiaru zawarcia umowy o pracę na czas określony wynoszący co najmniej 6 miesięcy i krótszy niż 12 miesięcy.
Zmiana umowy
Pracownik raz w roku będzie mógł wystąpić o zmianę rodzaju umowy (np. na umowę o pracę na czas nieokreślony). Możliwość będzie miał taką dopiero po przepracowaniu co najmniej 6 miesięcy. Pracownik po przepracowaniu tego okresu będzie także mógł zwrócić się z wnioskiem o bardziej przewidywalne i bezpieczne warunki pracy. Złożenie wniosku nie będzie mogło być powodem do wypowiedzenia umowy. Dodatkowo pracodawca będzie miał w obowiązku odpowiedzieć na taki wniosek pisemnie w ciągu jednego miesiąca.
Przerwy wliczane do czasu pracy
Kolejną przewidywaną zmianą jest wprowadzenie dwóch dodatkowych przerw wliczanych do czasu pracy. Jeżeli dobowy wymiar pracy jest dłuższy niż 9 godziny pracownikowi będzie przysługiwało prawo do drugiej przerwy trwającej co najmniej 15 minut. Z kolei jeżeli dobowy czas wymiaru pracy jest dłuższy niż 16 godzin, pracownik otrzyma prawo do trzeciej piętnastominutowej przerwy.
Kiedy nowy Kodeks Pracy wejdzie w życie?
Nowe zmiany w Kodeksie pracy zostały przyjęte 8 lutego br. przez Sejm. Kolejnym krokiem jest rozpatrzenie ich przez Senat, po czy wrócą do Sejmu. Biorąc pod uwagę daty posiedzeń Senatu i Sejmu oraz to, że docelowa ustawa ma wejść w życie po 21 dniach od opublikowania Dzienniku Ustaw, bardzo prawdopodobne jest, że nowelizacja Kodeksu pracy związana z work-life balance wejdzie w życie mniej więcej w połowie kwietnia 2023 roku.
Team Wercom
luty 2023
